Opis filmu

W małym studiu radiowym mieszkańcy Sankt Petersburga czytają fragmenty Księgi blokady zawierającej relacje z oblężonego Leningradu podczas II wojny światowej. Historie najczęściej dotyczą zimy 1942, najcięższej z trwającego cztery lata oblężenia. Codziennie z głodu, wycieńczenia i ran umierało wtedy ponad 3 tys. ludzi. Nie ma tu legendy o bohaterskim mieście. Nie ma tezy ani wniosków. Jest wielogłosowa, poruszająca opowieść pozbawiona patosu i lamentu. Czytają aktorzy, uczniowie, studenci, wojskowi, sprzedawczynie, emeryci, muzycy, dziennikarze. Czytają o głodzie, śmierci, bezsilności, zobojętnieniu, próbach zachowania człowieczeństwa. Jednym drży głos, drudzy beznamiętnie dukają, niektórzy płaczą, a jeszcze inni deklamują opowieść o przyrządzaniu posiłków z rzemieni, ziemi i kleju niczym Szekspirowskie frazy na przedstawieniu dyplomowym.

Sokurow uważnie obserwuje czytających, niekiedy widzimy archiwalne zdjęcia ilustrujące daną historię, ale z rzadka, ważni są ludzie skonfrontowani z przeszłością swojego miasta. Ważne jest ich świadectwo. To swoiste Dziady, oddanie głosu zmarłym. Po co? Jak mówi reżyser: Historia ciągle powraca. Przeszłość, jak po spirali, krąży wokół nas – raz bliżej, raz dalej. Zawsze jest jednak z nami.

Paulina Sieniuć