W międzynarodowym konkursie Nowe Horyzonty będzie 14 tytułów. Z tych, o których już wiemy (lista konkursowych tytułów zostanie zamknięta po festiwalu w Cannes), najbardziej radykalnym będzie prowokacyjny Trash Humpers Harmony`ego Korine - enfante terrible nowojorskiej bohemy. Tak jak w poprzednich jego filmach, tak i tu mamy groteskowych outsiderów i totalnych dziwaków nieprzystosowanych do życia w społeczeństwie. We włoskim filmie The Mouth of the Wolf Pietro Marcello pokazuje wielką historię zderzoną z życiem zwykłych ludzi. Brazylijski I Travel Because I Have to, I Come Back Because I Love You Marcelo Gomesa i Karim Ainouz to filmowy esej: podróżujący po północno-wschodniej Brazylii 35-letni geolog odkrywa piękno tego mało zaludnionego regionu, inspirują go obrazy, dźwięki, muzyka, spotkane kobiety.

Tegoroczny festiwal upłynie jednak pod znakiem kinematografii tureckiej (około 30 tytułów). Będą ją reprezentować młodzi twórcy, zdobywający laury na międzynarodowych festiwalach, i retrospektywa nieznanego u nas Zeki Demirkubuza, przedstawiciela debiutującej w latach 90. XX wieku pierwszej generacji niezależnych tureckich reżyserów.

Retrospektyw będzie więcej. W dziesiątą rocznicę śmierci Wojciecha Jerzego Hasa, jednego z największych wizjonerów polskiego kina, jego światy ożyją nie tylko na ekranie, ale i podczas dyskusji oraz przygotowanej specjalnie na festiwal wystawie, której będzie towarzyszył album.

Retrospektywę swoich filmów będą mieli także twórcy animacji marionetkowej, współcześni surrealiści inspirujący się prozą Bruno Schulza, mieszkający w Londynie Amerykanie - Stephen i Timothy Quay. Zostanie pokazany m.in. ich najnowszy film Maska, adaptacja opowiadania Stanisława Lema. Prezentację dopełni instalacja Dormitorium oraz książka składająca się z wywiadu-rzeki i esejów na temat dorobku artystów. Bohaterem kolejnej retrospektywy będzie Daniel Szczechura, twórca animacji skupionej na poważnych tematach - od aluzji politycznej po surrealny i metafizyczny wymiar ludzkiej egzystencji.

Podczas ENH będzie też można zobaczyć filmy legendarnej brytyjskiej feministycznej teoretyczki kina i reżyserki - Laury Mulvey, która w 1975 roku tekstem Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne rozpoczęła dyskusję o podmiotowości kobiecej w filmie. Wydane zostaną także jej teksty.

Wydarzeniem będzie spektakl jednego z najważniejszych kompozytorów, holenderskiego twórcy współczesnych oper, Michela van der Aa. Jego adaptacja Księgi niepokoju portugalskiego poety Fernando Pessoi jest punktem wyjścia dla hipnotycznego filmowo-teatralno-muzycznego widowiska. W roli narratora wystąpi sam Klaus Maria Brandauer.

Jak zwykle festiwal zaznaczy swoją obecność w przestrzeni publicznej miejskiej, specjalnie przygotowaną instalację pokaże znakomity polski artysta Krzysztof Wodiczko. 22 lipca na Wyspie Słodowej wystąpi Mike Patton - jeden z najpłodniejszych muzyków dzisiejszych czasów - z oryginalnym projektem Mondo Cane. Co wieczór w klubie festiwalowym w Arsenale grać zespoły, m.in. reprezentujące alternatywną scenę muzyczną z Turcji.

Roman Gutek

Gazeta Wyborcza, Wrocław, 26 kwietnia 2010