English
Varia
Selekcjonerzy z festiwali
Selekcjonerzy z festiwali
08 wrz 09
Tajemnica Sri Lanki - "błogosławionej ziemi"

Roman Gutek: Nareszcie wydarzenie! Halucynacyjna, apokaliptyczna podróż. Film do wielokrotnego oglądania. Bezkompromisowy, symboliczny, mistyczny... Ahasin Wetei (Between Two Worlds) jednego z Syngalezów, zamieszkujących Sri Lankę, Vimukhti Jayasundary na festiwalu w Wenecji.

 

Kiedy azjatycki korespondent Der Spiegel, Tiziano Terzani odwiedził Sri Lankę w połowie lat 90. XX wieku, napisał przejmujący tekst o znamiennym tytule "Sri Lanka: wyspa obłędu". Od wielu lat trwała tam wojna domowa pomiędzy wojskami syngalezkiego rządu a bojownikami Tamilskich Tygrysów, separatystycznego ruchu pod przywództwem okrutnego Velupillai Prabhakarana, który zawładnął zamieszkiwaną przez ludność tamilską (hinduską), północną częścią wyspy, tworząc własne państwo Ilam ze stolicą w Dżafnie. "Wojna - pisał Terzani - zahamowała rozwój Sri Lanki, ale przede wszystkim nakręciła spiralę przemocy i agresji. Trudno będzie się z niej wydostać, nawet jeśli zostanie podpisany pokój. Okrucieństwa tak bardzo wrosły w życie ludzi, że nie są już odrażające, już nie zdumiewają".

W maju 2009 rząd ogłosił koniec trwającej od 1983 roku wojny i ostateczny upadek Tygrysów.

"Usytuowana przy południowym krańcu Indii, znana już Grekom i Rzymianom, sławna wśród średniowiecznych podróżników europejskich, przesiąknięta wartościami wszystkich największych religii, wyspa Sri Lanka była przez wieki mityczną krainą bogów i świętych. Na szczycie jednej z jej najwyższych gór znajduje się zarys stopy odciśniętej w skale. Buddyści twierdzą, że to ślad Buddy Siakjamuniego, hindusi, że Śiwy, chrześcijanie, że św. Tomasza, a muzułmanie utrzymują, że to odcisk stopy Adama, który tu spadł razem z Ewą po wypędzeniu ich z ziemskiego raju. - Dziś Sri Lanka jest symbolem ostatecznego upodlenia: popadnięcia ludzi w stan nowego barbarzyństwa. (...) W 1971 roku w Dżafnie, stolicy kulturalnej i handlowej Tamilów z północy wyspy, trzynastu młodych ludzi powołało do życia pierwszą tamilską grupę rewolucyjną. Prabhakaran, który wówczas miał dopiero siedemnaście lat, był wśród założycieli. W 1975 roku to właśnie on dał początek agresji teatralnym i demonstracyjnym gestem. Stanął przed burmistrzem Dżafny i strzelił do niego. Tak powstały Tygrysy" (Tiziano Terzani, Sri Lanka: wyspa obłędu, [w:] W Azji, Warszawa 2009).

O wojennej traumie i życiu na błogosławionej, choć obłąkanej wyspie od początku swojej filmowej kariery opowiada jeden z jej mieszkańców, Syngalez Vimukhti Jayasundara. Urodził się w 1977 roku w Ratnapura, stolicy prowincji w południowo-zachodniej części wyspy. Studiował reżyserię w Pune w Indiach i w Paryżu. Przed pełnometrażowym debiutem The Forsaken Land, za który dostał nagrodę Złotej Kamery na festiwalu w Cannes w 2005 roku (dla najlepszego debiutanta), zrealizował dokument The Land of Silence i krótki metraż Empty for Love. Between Two Worlds to jego druga pełnometrażowa fabuła. Wszystkie filmy Jayasundary poświęcone są etnicznemu konfliktowi w Sri Lance, choć reżyser jest bardziej wizjonerem, niż zaangażowanym komentatorem wydarzeń, próbującym dotrzeć do prawdy.

Zainspirowany stylem weterana kina lankijskiego Lestera Jamesa Periesa, znajduje się też pod wpływem tradycji europejskiej. Podobnie jak mistrz Michelangelo Antonioni, na którego się powołuje, buduje swój filmowy świat na poczuciu straty, spustoszenia i śmierci. Podobnie znaczącą wymowę ma u niego przestrzeń jako medium, odbierające i sugerujące stan świadomości bohaterów. Do wytworzenia odpowiedniego nastroju opowiadanej historii używa koloru, podkreślając plastyczny, malarski charakter filmowych środków. Stylizacja i symbolizacja przestrzeni, będącej polem nieustannej, okrutnej bitwy, to przejaw autorskiej świadomości i odwagi Jayasundary, który nie boi się posądzeń o estetyzację przemocy. Dwa światy w jego ostatnim filmie obrazują nie tylko dwie strony konfliktu, ale i dwa czasy, dwa porządki, w które magicznym sposobem wchodzą na wyspie bohaterowie - realny i mityczny. Dzięki temu ponadczasowego wymiaru nabiera codzienna walka, ból i rozpacz.

Agnieszka Szeffel



Wypowiedz się na Forum ENH

Moje NH
Strona archiwalna 10. edycji (2010 rok)
Przejdź do strony aktualnej edycji festiwalu:
www.enh.pl
Nawigator
Lipiec-sierpień 2010
PWŚCPSN
192021 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 1
Skocz do cyklu
Szukaj
filmu / reżysera / koncertu:
OK
Indeks A-Z scena muzyczna
© Stowarzyszenie Nowe Horyzonty 2007-2010
festiwal@enh.pl
www.enh.pl
realizacja: Pracownia Pakamera